Bizim memlekette ‘geçiş dönem’leri bitmek bitmez. Bunların en başında da, malum, demokrasiye geçiş gelir.
Bitmek bilmez bu geçiş.
Demokrasi bir türlü gelmez.
Biz her seferinde gayret ederiz, o da inat eder, kapıyı açmaz.
Bir ömür böyle geçti sayılır, olgun demokrasinin nimetlerine tam kavuşamadan...
Demokrasi bir süreçtir, siyah beyaz değildir; merak etmeyin, genel eğilim iyiye doğru akıyor; iyimserliğinizi elden bırakmayın mesajlarıyla, n’apalım, yıllardır idare edip gidiyoruz.
Kısacası:
Benim meslek hayatıma ‘demokrasiye geçiş’ler vurdu damgasını diyebilirim.
Peki, bugün iyimser miyim?
Kötümser miyim?
Çoktandır iyimser sayılırım.
Demokrasi açısından Türkiye’nin kendi içinde müthiş çelişkili, inişli çıkışlı bir süreç yaşadığını biliyor, görüyorum.
Eksiler var, artılar var.
Yanlışlar var, doğrular var.
Demokrasi, hukukun üstünlüğü, özgürlükler ve insan hakları düzeni konularında yapılacak daha çok iş bekliyor Türkiye’yi...
Ama yine de bu memleketi bu saatten sonra hiçbir güç geriye döndüremez, demokrasi trenini rayından çıkaramaz.
Artık bundan eminim.
Önümde bir kamuoyu araştırması var:
Türkiye’de Demokrasi Algısı (*).
Yeni yayınlanan bu araştırmanın sayfaları arasında dolaşırken, Türkiye’de demokrasiye geçiş olgusunun -son dönemdeki bazı gerilemelere rağmen- devam ettiği görülüyor.
Ama aynı zamanda demokrasi yolunda ciddi sayılabilecek bir mesafe alındığı da belli.
Elbette bardağın hem dolu hem boş tarafı var. Ancak, dolu tarafı konusunda iyimser düşünceler beslemek mümkün.
Bazı sonuçlar şöyle:
Demokrasi en iyisidir, yüzde 55,6...
Ekonomik kalkınma için en iyisi demokrasidir, yüzde 81,4...
Ordunun sivil denetim ya da hükümetin denetimi altında olması gerektiğini düşünüyor musunuz?
Düşünüyorum, yüzde 52,5...
Düşünmüyorum, yüzde 41...
Bazı durumlarda ordunun yönetimi ele almasını onaylar mısınız?
Onaylamam, yüzde 57,5...
Onaylarım, yüzde 39...
Türkiye’de ordu hükümetin denetimi altında mı?
Evet, yüzde 48,5...
Hayır, yüzde 41,8...
Yeni anayasa vatandaşları mı, yoksa devleti mi korumayı esas almalıdır?
Vatandaşı, yüzde 69,6...
Devleti, yüzde 24,8...
Hâkim ve savcıların önceliği, devleti mi yoksa bireylerin haklarını mı korumak olmalıdır?
Bireylerin hakkını, yüzde 76,7...
Siyasi partilerin kapatılmasını doğru buluyor musunuz?
Doğru bulmuyorum, yüzde 53...
Doğru buluyorum, yüzde 41,9...
Düzeni ve güvenliği sağlamak için bazen demokrasiden taviz verilebilir şeklindeki ifadeye ne derece katılıyorsunuz?
Katılmıyorum, yüzde 41,1...
Kesinlikle katılmıyorum, yüzde 10,6...
Katılıyorum, yüzde 38,6...
Ekonomik kalkınmayı sağlamak için demokrasiden taviz verilebilir şeklindeki ifadeye ne derece katılıyorsunuz?
Katılmıyorum, yüzde 43,3...
Kesinlikle katılmıyorum, yüzde 10...
Katılıyorum, yüzde 36,7...
Kesinlikle katılıyorum, yüzde 4,7...
Görüşlerinde ısrar eden güçlü bir lidere mi, yoksa uzlaşmacı güçlü bir lidere mi ihtiyaç vardır?
Görüşlerinde ısrar eden güçlü bir lidere ihtiyaç vardır, yüzde 16...
Uzlaşmacı güçlü bir lidere ihtiyaç vardır, yüzde 78,4...
Bulunduğunuz bir semtte bir kilisenin veya havranın (sinagog) açılması sizi rahatsız eder mi?
Rahatsız etmez, yüzde 69,6...
Rahatsız eder, yüzde 28,3...
Türkiye’de siyasi partilerin gelir ve giderlerinin kamuoyuna açıklanması gerekmekte midir?
Evet, yüzde 90,6...
Hayır, yüzde 7...
Hükümet, basın özgürlüğünü kısıtlıyor mu?
Kısıtlıyor, yüzde 53,2...
Kısıtlamıyor, yüzde 40...
Medya patronlarının basın dışındaki iş alanlarında faaliyette bulunmalarının basın özgürlüğünü olumsuz yönde etkileyeceği görüşüne ne derece katılıyorsunuz?
Katılıyorum, yüzde 41,4...
Kesinlikle katılıyorum, yüzde 14,7...
Katılmıyorum, yüzde 30,4...
Kesinlikle katılmıyorum, yüzde 4,2...
Siz siyasi düşüncelerinizi çevrenizle paylaşmaktan çekiniyor musunuz?
Çekinmiyorum, yüzde 81,4...
Çekiniyorum, yüzde 17,2...
Başkanlık sistemine geçilsin mi?
Geçilmesin, yüzde 30,1...
Kesinlikle geçilmesin, yüzde 13,3...
Geçilsin, yüzde 33,2...
Kesinlikle geçilsin, yüzde 6,7...
Demokrasi adına hiç de fena değil bütün bunlar, her ne kadar bazı bakımlardan parlak olmasalar da...

* Türkiye’de Demokrasi Algısı; Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi, National Democratic Institute, MetroPOLL, Mayıs 2011.